Czterodniowy tydzień pracy nie w każdej branży i nie dla każdego stanowiska

Kategorie:
Newsletter
Bądź z nami na bieżąco
czterodniowy tydzień pracy branża

Z punktu widzenia dobrostanu pracownika 4-dniowy tydzień pracy jest korzystny. Ale z punktu widzenia pracodawcy oraz po głębszej analizie sytuacji zatrudnionych widać wyraźnie, że jest to rozwiązanie problematyczne. Na pewno nie do zastosowania w każdej branży i na każdym stanowisku.

Prawdopodobnie pytając dowolną populację o krótszą pracę, otrzymalibyśmy wybór zbilansowania dni pracy i dni wolnych. Jednak zestawiając konsekwencje tego wyboru na poziomie pracownika (płaca) i firmy (koszty) z kontekstem starzejącego się społeczeństwa, otrzymalibyśmy poważny konflikt interesów pracodawców i rynku pracy z interesami indywidualnego pracownika. Poza wybranymi, wyspecjalizowanymi branżami ten rachunek po prostu nie zamyka się dodatnio.

Firma VELUX we wrześniu 2022 roku wprowadziła w zakładach produkcyjnych krótszy tydzień pracy z powodu kryzysu popytowego. To nie było sprawdzanie nowego modelu, tylko odpowiedź na sytuację na rynku. Docelowo nadal chcielibyśmy pracować w pełnym, pięciodniowym wymiarze. Celem była ochrona przed redukcją etatów – skróciliśmy tydzień pracy, aby produkować mniej i utrzymać pracowników.

Krótszy tydzień pracy może więc być narzędziem kontroli kosztów – ale nie w każdym modelu biznesowym. W przypadku firmy VELUX kosztowo zmiana nie była bardzo istotna, bo firma i tak wypłacała pełne wynagrodzenia. W krótkim terminie model sprawdził się w naszej organizacji bardzo dobrze. Pracownicy nie świadczyli pracy w piąty dzień, ale otrzymywali pełne pensje. Niestety, ponieważ prognozy gospodarcze nie poprawiły się, a możliwości uelastycznienia produkcji zostały wyczerpane, dalsze ograniczenie produkcji wiązało się z trudną decyzją o zmniejszeniu zatrudnienia.

Być może łatwiejsza byłaby sytuacja, w której pracodawca miałby możliwość decydowania o wprowadzaniu krótszego tygodnia pracy, ale przy redukcji wynagrodzenia pracowników i redukcji kosztów związanych z użytkowaniem infrastruktury. Z drugiej jednak strony niepewność dochodu pracownika byłaby większa. Czy pracownik wiedząc, że jest ryzyko fluktuacji wynagrodzenia nie będzie żądał większej bazowej wypłaty? Pracodawca stosujący krótszy tydzień pracy w charakterze narzędzia kontroli kosztów wydawałby więcej na rekrutacje i szkolenia, zmagałby si z większą fluktuacją kadr. To jest pułapka. Średnioterminowo to się nie sprawdza. Po prostu nie da się zrobić takiego odgórnego założenia, że skrócenie tygodnia pracy automatycznie generuje wzrost efektywności. Takie testy są oczywiście robione. Jednak na przykład w produkcji nie da się skrócić czasu pracy i uzyskać 20% wzrostu wydajności. Przy skróceniu dnia pracy trzeba by zatrudnić więcej ludzi, a poszczególnym pracownikom płacić proporcjonalnie mniej.

Są stanowiska na których możliwe jest elastyczne zarządzanie czasem i okresowe intensyfikowanie pracy. Niektóre grupy pracowników cenią większą równowagę między pracą zawodową a prywatnym życiem. Firmy oferujące krótszą, ale mniej płatną pracę mogą przyciągać takich kandydatów. Ale są to stanowiska, na których zarabia się wielokrotność średniej krajowej. W skali całego społeczeństwa to 2-3% osób. Pracownik, który zarabia średnią i utrzymuje gospodarstwo domowe, nie będzie cieszyć się z dodatkowego dnia wolnego i mniejszej pensji.

Nie bez znaczenia jest również pełniona w organizacji funkcja. Choćby sprzedaż – sprzedawcy mają coraz bardziej kompleksowe zadania. Ich rola bardzo się zmienia i nie sprowadza się już do czystej transakcyjności. To już bardziej doradztwo w rozwoju biznesu. Żeby to robić, trzeba rozmawiać z dużą, stale rosnącą liczbą interesariuszy. Dlatego krótszy czas pracy nie zadziała, już w pięć dni trudno zadbać o wszystkie obowiązki. Ale tam, gdzie handlowcy są bardzo transakcyjni, to może by się udało.

Dla całego rynku i wszystkich biznesowych modeli wdrożenie 4-dniowego tygodnia pracy jest nierealne. Może wyjściem byłaby furtka w postaci dobrowolności dla pracodawców w korzystaniu z 4 dniowego dnia pracy w stosunku do zespołu. Wtedy konkurencja rynkowa wyłoniłaby najlepsze rozwiązanie.

 

Zobacz materiał LHH Polska o czterodniowym tygodniu pracy:

Przeczytaj, jak nasi eksperci piszą o wyzwaniach we wdrożeniu krótszego tygodnia pracy, oraz o możliwości zastosowania tego rozwiązania w zespołach sprzedaży.